İşbu bilgi formu FONEX TRADE ile Müşteri arasında akdedilecek Alım Satıma Aracılık Çerçeve Sözleşmesi, Repo ve Ters Repo Çerçeve Sözleşmesi,  İnternet Vasıtası İle Yapılacak İşlemlere Dair Sözleşme, Yurt Dışı Piyasalarda İşlem Gören Türev Araçların (CFD) Alım ve Satım İşlemlerine Aracılık Çerçeve Sözleşmesi, Türev Araçların Alım Satımına Aracılık Çerçeve Sözleşmesi, Kaldıraçlı Alım Satım İşlemleri Sözleşmesi, Yatırım Danışmanlığı, Portföy Yöneticiliği Çerçeve Sözleşmesi, Kredili Menkul Kıymet İşlemleri Sözleşmesi, Açığa Satış Çerçeve Sözleşmesi ve Menkul Kıymetlerin Ödünç İşlemi Sözleşmesi’nde yer alan genel işlem koşulları hakkında Müşteriye bilgi vermek amacıyla düzenlenmiştir.

FONEX TRADE ile yukarıdaki sözleşmeleri imzalamadan önce aşağıda yer alan risk bildirim formlarını ve Borsa İstanbul’da işlem gören pay senetlerinin gruplandırılmasına ilişkin işlem kuralları bildirim formunu okuyup anlamanız ve kabul etmeniz durumunda yukarıdaki sözleşmeleri imzalamanız menfaatinize olacaktır.

– Yatırım Hizmet ve Faaliyetleri Genel Risk Bildirim Formu
– Borsa İstanbul A.Ş. (BİST) Gelişen İşletmeler Piyasası (GİP) Risk Bildirim Formu
– Serbest İşlem Platformu (SİP) Risk Bildirim Formu
– Türev Araçlar Risk Bildirim Formu
– Yurt Dışı Piyasalarda İşlem Gören Türev Araçların (CFD) Alım ve Satım İşlemleri
Risk Bildirim Formu
– Varant ve Varant Benzeri Sermaye Piyasası Araçları Risk Bildirim Formu
– Kaldıraçlı Alım Satım İşlemlerine İlişkin Risk Bildirim Formu
– Fon Çıkışı Gerektirmeyen Sermaye Azaltımı İle Eş Anlı Olarak Yada Sermaye
– Azaltımının Sonuçlanmasından İtibaren İki Yıl İçerisinde Yapılacak Sermaye
Artırımı Risk Bildirim Formu
– Nominal Değerin Altında Pay İhracı Yoluyla Sermaye Artırımı Risk Bildirim Formu
– Borsa İstanbul’da İşlem Gören Pay Senetlerinin Gruplandırılmasına İlişkin İşlem
Kuralları Bildirim Formunu

İşlemlere ilişkin her türlü komisyon, ücret ve vergi tutar veya oranları

Müşteri her alım ve satım emri için yukarıda adları yer alan sözleşmelerde veya sözleşme eklerinde kararlaştırılmış komisyonu Yatırım Kuruluşu’na ödemekle yükümlüdür. Yatırım Kuruluşu söz konusu komisyonun tahsilini müşterinin Yatırım Kuruluşu’nun nezdindeki her türlü hesaplarından ihbara gerek olmaksızın mahsup etmek suretiyle gerçekleştirilebilir.

Mahiyeti ne olursa olsun masraf, vergi, fon ve yükümlülüklerin ödenmesi ve sorumluluğu ister Türkiye içinde, ister Türkiye dışında olsun müşteriye aittir. Müşteri, Yatırım Kuruluşu’nun vergi, resim. harç, fon, damga vergisi, komisyon, posta masrafı, Eft ve diğer virman masrafları, kendisine ait olan muamele ücreti ve kendi namına yapılan bütün masrafları için hesabın borçlandırılmaya yetkili olduğunu kabul eder.

Müşteri, sözleşmeler doğrultusunda uygulanacak olan faizi ödemeyi kabul eder.

Müşteri, sözleşmelerde açıklanan sermaye piyasası aracı ve nakdin teslim esaslarına aykırı ifa gecikmelerinde temerrüt faizi ödemeyi kabul eder.

Müşteri menkul kıymet ödünç işlemlerindeki ödünç komisyonunu ödemekle yükümlüdür.

Yatırım Kuruluşu’nun doğmuş ve doğacak her türlü alacakları için Müşteri’nin Yatırım Kuruluşu nezdindeki her türlü hak ve alacağı üzerinde rehin, hapis ve mahsup hakkı mevcuttur.

I – PAY İŞLEMLERİ :

Pay Piyasası takas günü, işlem gününü takip eden ikinci iş günüdür (T+2). Yarım günlerde takas işlemi gerçekleştirilmez. Piyasa’da yarım günde yapılan işlemlerin takası, bir önceki günün işlemleri ile birleştirilerek, yarım günü izleyen ikinci iş gününde toplu olarak gerçekleştirilir.
BİST Otomatik Seans Durdurma Sistemi sonucu yada yetkili kurullar tarafından netleştirmenin kaldırılması kararı alınan pay senetleri ile Serbest İşlem Platformu’nda işlem gören tüm pay senetleri, brüt takas uygulamasına tabidir. Ayrıca yatırımcı bazında da brüt takas uygulanabilir.

1. İlgili sermaye piyasası aracının ikincil piyasasının olup olmadığı

Halka arzlarda yatırımcıların aldıkları paylar BİST pay piyasalarında işlem görür.

1. İşleme konu sermaye piyasası aracının karşı taraf riski, likidite riski ve piyasa riskini içerecek şekilde risk profili

Sermaye piyasası işlemleri çeşitli oranlarda risklere tabidir. Piyasada oluşacak fiyat hareketleri sonucunda Yatırım Kuruluşu’na yatırdığınız paranın tümünü kaybedebileceğiniz gibi, kayıplarınız yapacağınız işlemin türüne göre yatırdığınız para tutarını dahi aşabilecektir.

Kredili işlem veya açığa satış gibi işlemlerde kaldıraç etkisi nedeniyle, düşük özkaynakla işlem yapmanın piyasada lehe çalışabileceği gibi aleyhe de çalışabileceği ve bu anlamda kaldıraç etkisinin tarafınıza yüksek kazançlar sağlayabileceği gibi zararlara da yol açabileceği ihtimali göz önünde bulundurulmalıdır.

Müşteri gerçekleşen alış emirleri neticesi menkul kıymetlerini, satış emirleri neticesi satış hasılatını Takasbank’a karşı üye tarafından teslimi veya ödenmesine dair Takasbank işlemleri kesinleştikten sonra talep edebilir. Menkul kıymet alım ve satımlarının ifası sırasında veya ifasından dolayı Yatırım Kuruluşu’nun müşteriden kaynaklanan nedenlerle temerrüde düşerek Borsa veya karşı taraftaki Yatırım Kuruluşu tarafından maddi sonuçlu bir yaptırıma uğraması, bunlara temerrüt veya cezai faiz ödemesi halinde Müşteri, Yatırım Kuruluşu’nun talebi üzerine Yatırım Kuruluşu’nun uğramış olduğu her türlü zararı derhal tazmin eder.

Taraflar ikametgah ve tebligat adresinde vaki olacak değişiklikleri karşı tarafa yazılı olarak ulaştırmış olmadıkça bilinen son adrese yapılan tüm tebliğler ve bildirimler geçerlidir

Yatırım Kuruluşu’nun internet sayfasında yer alan her türlü bilgi, yorum ve raporlar müşteriyi bilgilendirmeye yöneliktir. Herhangi bir şekilde alım-satım, teklif ve taahhüdü içermez. İnternet sayfasında yer alan bilgiler genel nitelikte olup, müşterinin alım satım kararlarını destekleyebilecek mahiyette yeterli bilgiler olmayabilir.

c) Risk Takibi
Müşteri, Menkul kıymetlerin Sermaye Piyasası Kurulu, BİST ve menkul kıymet saklama kural ve düzenlemeleri çerçevesinde saklanacağını, bu çerçevede Yatırım Kuruluşu’nun ‘un Takasbank nezdinde alt hesaplar açtırmaya, bu hesaplar için kod ve şifre numarası vermeye, Takasbank’ta saklanması zorunlu olan menkul kıymetleri bu hesaplarda saklatmaya tam yetkili olduğunu, Menkul kıymetlerin teslimi veya menkul kıymet üzerindeki diğer işlemlerin ancak Yatırım Kuruluşu aracılığı ile gerçekleşebileceğini kabul eder.

Müşteri internet ortamında ancak hesabında yeterli nakit, menkul kıymet veya kredi limiti mevcut ise emirlerini gerçekleştirebilecektir. Aksi takdirde müşterinin emir ve talimatları yerine getirilmeyecektir. Müşteri bu hususu bildiğini ve bu sebeple işlem yapılmamasından dolayı Yatırım Kuruluşu’nu sorumlu tutmayacağını peşinen kabul ve taahhüt eder.

Müşteri, Yatırım Kuruluşu’nun verdiği şifreyi her zaman değiştirme imkanına sahiptir. Müşteri yazılı beyan ile Yatırım Kuruluşu’ndan şifresini değiştirmesini ve hesabına blokaj konulmasını talep edebilir. Müşteri’nin yazılı bildiriminin Yatırım Kuruluşu’na tebliğine kadar gerçekleşen tüm İşlemlerden Müşteri hukuken sorumludur. Müşteri, şifrenin üçüncü kişiler tarafından her türlü yasa dışı kullanımı halinde yazılı bildirim anına kadar olan tüm işlemlerden dolayı Yatırım Kuruluşu’nun hukuki sorumluluğunun olmadığını ve bu konuda itiraz hakkının bulunmadığını kabul eder.  Müşteri kendisine teslim edilen şifreyi hemen değiştirerek kendisinin belirlediği yeni şifreyi özenle saklamak zorundadır.

Müşterinin aksi yönde yazılı talimatı olamadıkça menkul kıymetlerle ilgili her türlü temettü tahsilatları, bedelli ve bedelsiz hisse senedi rüçhan hakkı kullanımları Yatırım Kuruluşu’nca Müşteri nam ve hesabına yerine getirileceğini kabul eder.

Müşterinin rüçhan haklarını zamanında kullanımı konusunda yazılı talimat vermemesi halinde rüçhan haklarının kullanılıp kullanılmayacağı konusunda Yatırım Kuruluşu yetkilidir. Rüçhan hakkının Yatırım Kuruluşu tarafından Müşteri adına kullanımı halinde son kullanım gününe kadar bedeli hesabına yatırmak zorundadır. Bedel hesabına yatırılmadığı takdirde Yatırım Kuruluşu’nun rüçhan hakkı bedeli kadar alacağını tahsil etmek amacıyla hapis hakkı, takas, satış vb. yetkileri olduğunu Müşteri kabul eder.

d ) İşlem Örnekleri 
Bedelsiz Sermaye Artırımı İle İlgili Örnek Uygulama
Bedelsiz sermaye artırımı, şirketin özsermaye kalemi altında birikmiş kaynaklar kullanılarak ödenmiş sermayesini artırması işlemidir. Bu işleme “hisse bölünmesi” de denir. Hisse bölünmelerine dair birkaç önemli nokta vardır:
1.Şirketin mevcut ortaklarına, sermaye artırımı oranında yeni hisse karşılıksız olarak dağıtılır.
2.Şirketin ödenmiş sermayesi artar, fakat özsermayesi değişmez.
3.İşlem sonucunda şirketin piyasa değerinin de değişmemesi gerekir.
4.Piyasa değerinin aynı kalması için, sermaye artırımının yapıldığı gün hissenin fiyatı ayarlanır.
Örnek: X şirketinin 100 milyon TL (nominal) ödenmiş sermayesi, 250 milyon TL özsermayesi, 500 milyon TL de piyasa değeri olsun. Buradan X hissesinin fiyatı 500 milyon / 100 milyon = 5 TL çıkıyor. X şirketinin kendi iç kaynaklarından 50 % oranında bedelsiz sermaye artırımı yapacağını varsayalım. Bu durumda şirketin ödenmiş sermayesi 100 milyondan 150 milyona çıkacaktır. Şirketin her ortağına, eldeki mevcut 10 adet için, bedavaya 5 adet hisse dağıtılacaktır. Fakat, bu işlem X şirketinin özsermayesi ve piyasa değerini değiştirmez. Bu durumda, hisse bölünmesinin gerçekleştiği gün, X hissesinin açılış fiyatı 5 / (1 + 0.5) = 3.33 TL olacaktır. Böylece şirketin piyasa değeri 150 milyon x 3.33 = 500 milyon TL olarak sabit kalmıştır.

Temettü Ödemesi İle İlgili Örnek Uygulama
Örneğin, A şirketi % 90 nakit temettü ödeyeceğini açıklamış olsun ve sizin elinizde de bu şirkete ait 100 adet hisse senedi bulunsun. Bu hisse senedinin en son ağırlıklı ortalama fiyatının 3.- TL olduğunu varsayalım. Burada hesaplama yapılırken hisse senetlerinin nominal değerle ölçüldüğünü belirtelim  Bu değer de borsada 1.- TL olarak belirlenmiştir. Bu durumda 1.- TL’nize 90 kuruş  temettü alırsınız. 100  adet hisseniz olduğunu varsaydığımız için alacağınız temettü tutarı 90.- TL olacaktır. Hisse senedinin temettü sonrası fiyatı ise 3.00 – 0.90 = 2.10 TL olur.

Bedelli Sermaye Artırımı İle İlgili Örnek Uygulama
Örnek: X şirketinin 100 milyon TL (nominal) ödenmiş sermayesi, 250 milyon TL özsermayesi, 500 milyon TL de piyasa değeri olsun. Buradan X hissesinin fiyatı 500 milyon / 100 milyon = 5.- TL çıkıyor. X şirketinin hisse başı 3.- TL fiyattan 50 % oranında bedelli sermaye artırımı yapacağını varsayalım. Bu durumda şirketin ödenmiş sermayesi 100 milyondan 150 milyona, özsermayesi ise 250 milyondan 250 milyon + (3 x 50 milyon) = 400 milyon TL. ye çıkacaktır. Elinde 10 adet X hissesi olan ve sermaye artırımına katılmak isteyen yatırımcı, 15.- TL karşılığında 5 adet yeni hisse alacaktır ve toplam 15 adet hisseye sahip olacaktır. Bu işlem hisse fiyatını (5 x 100 milyon + 3 x 50 milyon) / 150 milyon = 4.33 TL, piyasa değerini de 4.33 x 150 milyon = 650 milyon TL yapar.

Sermaye Azaltımı İle İlgili Örnek Uygulama
Örnek: CCC Şirketi’nin 20 milyon TL olan ödenmiş /çıkarılmış sermayesinin 10 milyon TL’ye azaltılması işlemlerine 19 Mart tarihinde başlanacağını varsayalım. Şirketin hisse senetlerinin 18 Mart tarihindeki ağırlıklı ortalama fiyatı 0,60 TL ise hisse senetlerinin sermaye azaltımı sonrası teorik fiyatı aşağıdaki şekilde hesaplanır.
(20 milyon x 0,60) / 10 milyon = 1,20 TL

II – TÜREV ARAÇLAR İŞLEMLERİ

Müşteri Vadeli İşlem ve Opsiyon piyasasında işlem yapmak üzere yeterli başlangıç teminatı ve sürdürme teminatını hesabında bulundurmak zorundadır. Vadeli İşlem ve Opsiyon piyasasında yapılan işlemler sonucunda oluşan zararlar ve prim borçları işlemlerin gerçekleştiği günün (T) sonunda, karlar ve prim alacakları ise bir sonraki işlem günü (T+1) hesaplara yansıtılır. İlgili hesapta bulunan pozisyonlar dolayısı ile bulundurulması gereken teminat tutarlarının çekilmesine izin verilmez. Teminat tamamlama yükümlülüğü bulunan hesaplardan teminat çekme işlemi gerçekleştirilmez. Müşteriler teminat tamamlama çağrısı yükümlülüklerini bir sonraki işlem günü en geç saat 15:00’a kadar yerine getirmek zorundadır.

a)  İlgili sermaye piyasası aracının ikincil piyasasının olup olmadığı
Vadeli işlem sözleşmesi (futures), sözleşmenin taraflarına, standartlaştırılmış miktar ve kalitedeki bir malı, kıymeti veya finansal göstergeyi, belirlenen ileri bir tarihte, bugünden üzerinde anlaşılan fiyattan alma veya satma yükümlülüğü getiren sözleşmedir. Türev araçların işlem gördüğü piyasa VİOP (Vadeli işlem ve Opsiyon Borsasıdır.)

b) İşleme konu sermaye piyasası aracının karşı taraf riski, likidite riski ve piyasa riskini içerecek şekilde risk profili
Borsalarda vadeli işlem sözleşmeleri ile işlem yapabilmek için belirlenen başlangıç teminatı (initial margin) Takas Kurumu’na yatırılmalıdır. Oluşan zararlar ya da nakit-dışı teminatların değerlerinin düşmesi sonucunda teminat seviyesinin sürdürme teminatının (maintenance margin) altına düşmesi durumunda ilgili yatırımcılara teminat tamamlama çağrısı yapılır.

Seans sonrasında oluşacak fiyatlara ve istatistikî değerlere göre teminat seviyesi sürdürme teminatının altına düşen yatırımcılar için teminat tamamlama çağrısı yapılır.

Yabancı para cinsinden yapılan işlemlerde, kur riskinin olduğunu, kur dalgalanmaları nedeniyle Türk Lirası bazında değer kaybı olabileceği, devletlerin yabancı sermaye ve döviz hareketlerini kısıtlayabileceği, ek ve/veya yeni vergiler getirebileceği, alım satım işlemlerinin zamanında gerçekleşmeyebileceği bilinmelidir.

Türev Araçlar çeşitli oranlarda risklere tabidir. Piyasada oluşacak fiyat hareketleri sonucunda aracı kuruluşa yatırdığınız teminatın tümünü kaybedebileceğiniz gibi, kayıplarınız toplam teminatınızı dahi aşabilecektir. Kaldıraç etkisi nedeniyle, düşük teminatla işlem yapmanın piyasada lehe çalışabileceği gibi aleyhe de çalışabileceği ve bu anlamda kaldıraç etkisinin tarafınıza yüksek kazançlar sağlayabileceği gibi zararlara da yol açabileceği ihtimali göz önünde bulundurulmalıdır.

Borsa Yönetim Kurulu, mevzuatta yer alan belli koşulların varlığı halinde, vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinin vade bitim tarihlerini belirlemeye veya belirlenmiş olan vade bitim tarihlerini değiştirmeye ve pozisyonları tasfiye etmeye yetkilidir.

III – KALDIRAÇLI ALIM SATIM İŞLEMLERİ

Müşteri Kaldıraçlı Alım Satım İşlemini gerçekleştirebilmek için Yatırım Kuruluşu tarafından belirlenen Başlangıç Teminatını ve/veya Sürdürme Teminatını Yatırım Kuruluşu nezdinde bulundurmakla yükümlüdür. Yatırım Kuruluşu’muz Kaldıraçlı Alım Satım İşlemlerinde piyasa yapıcısı olarak hizmet verecektir. Emir, Yatırım Kuruluşu’na yahut Yatırım Kuruluşu’nun uygun görmesi halinde Müşteri’ye tahsis edilen İşlem Platformu’na Müşteri’nin kendisi tarafından doğrudan iletilebilir. Müşteri tarafından verilen Emir’in karşı tarafı Yatırım Kuruluşu olacak ve Emir Yatırım Kuruluşu tarafından gerçekleştirilecektir. Her bir işlem kapatıldığında işlem sonucu Taraflardan birinin lehine diğerinin aleyhine sonuçlanabilir. Yatırımcı Kuruluş kar ettiğinde Müşteri zarar, Müşteri kar ettiğinde Yatırımcı Kuruluş zarar edebilir.

a)  İlgili sermaye piyasası aracının ikincil piyasasının olup olmadığı
Kaldıraçlı Alım Satım işlemleri piyasasının fiziksel bir mekânı ya da bir merkezi yoktur, tezgahüstü bir piyasadır. İşlemler; bankalar, kurumlar ve bireysel yatırımcılar arasındaki elektronik ağ üzerinden yapılır. Kaldıraçlı Alım Satım işlemleri, yatırımcının yalnızca bir internet bağlantısıyla günün her saatinde işlem yapabileceği bir piyasadır.

b) İşleme konu sermaye piyasası aracının karşı taraf riski, likidite riski ve piyasa riskini içerecek şekilde risk profili
Kaldıraçlı alım satım işlemleri çok risklidir. Kaldıraç etkisi nedeniyle, düşük teminatla işlem yapmanın piyasada lehe çalışabileceği gibi aleyhe de çalışabileceği ve bu anlamda kaldıraç etkisinin tarafınıza yüksek kazançlar sağlayabileceği gibi yüksek zararlara da yol açabileceği ihtimali daima göz önünde bulundurulmalıdır. Ters fiyat hareketleri sonucunda yetkili kuruluşa yatırdığınız paranın tümünü kaybedebilirsiniz. Yüksek getiri vaatlerine itibar etmeyiniz.

Kaldıraçlı alım satım işlemleri günlük ortalama işlem hacmi ile dünyanın temel hisse senetleri borsalarının toplamından daha fazla para akışına sahiptir. Çok yüksek işlem hacmi nedeniyle Kaldıraçlı alım satım işlemleri piyasasının manipüle edilmesi olanaksızdır.

Müşteriler tarafından iletilen sözlü emirlerde; Türk Telekom hatlarında, uydu bağlantılarında, internet servis sağlayıcıları gibi internet üzerinden işlem yapmayı sağlayan çeşitli hatlarda, bağlantılarda veya teknolojik sistemlerde her hangi bir şekilde bağlantı sağlanmaması veya sorun yaşanması gibi Yatırım Kuruluşu’nun kusuru bulunmayan teknik sebeplerden dolayı emrin gerçekleşmemesi nedeniyle doğacak zararlardan Yatırım Kuruluşu hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.

c) Risk takibi
Teminatlar: Müşteri teminatları başlangıç ve sürdürme teminatı olmak üzere iki kademede izlenecektir. Başlangıç teminatı, pozisyon açılırken yatırılması zorunlu olan tutardır. Sürdürme teminatı, piyasadaki günlük fiyat değişikliklerine bağlı olarak güncellenen teminat tutarının korunması gereken en alt düzeyidir.
Risk Takibi: Müşterinin hesabında bulunan teminat tutarının Şirket tarafından belirlenen oranın altına düşmesi durumunda Müşteriye teminat tamamlama çağrısı yapılır. Sürdürme teminatı piyasa koşulları çerçevesinde Birim Yöneticisinin tavsiyesi ve Kaldıraçlı İşlemler Biriminin bağlı olduğu Genel Müdür Yardımcısının onayı ile serbestçe belirlenebilecektir. Teminat tamamlama çağrısı müşteri temsilcisi tarafından sözlü, yazılı veya elektronik ortamda yapılabilir. Müşteri, teminat çağrısını aldığı andan itibaren piyasadaki fiyat değişikliklerine bağlı olarak teminat miktarını yükseltmez ve ilave teminat yatırmaz ise; Şirket, müşterinin teminat oranı Şirket tarafından belirlenene seviyesine geldiğinde, en büyük zarara yol açan işlemini ya da işlemlerini mevcut piyasa fiyatından herhangi bir ek bildirime gerek duymaksızın kısmen veya tamamen kapatabilir. Kurum risklerinin ölçülmesi ve yönetilmesinde elektronik işlem platformları ve Yönetim Kurulu’nun gerekli görmesi durumunda dış kaynak kullanımı yoluyla edinilecek yazılımlar kullanılabilir. Gerek yurtiçi gerekse yurtdışı kurum döviz teminatları ile KAS İşlemlerinde kullanılacak banka hesaplarındaki döviz pozisyonları ve miktarlarının yönetiminde anlık takip esastır.
Kaldıraç Oranları: Müşterilere uygulanacak kaldıraç oranının üst limiti, Kurul tarafından belirlenen seviye olmakla birlikte müşteri bazında uygulanacak kaldıraç oranı Kurul tarafından belirlenen üst limiti geçmemek üzere, Şirket ile müşteri arasında serbestçe belirlenir. Kaldıraçlı alım satım işlemlerine başlamadan önce, uygulanacak kaldıraç oranı 100:1’i geçmemek kaydıyla değiştirilebilir.
Swap Puan (Pozisyon Taşıma): Uluslararası piyasalarda, döviz cinslerinin faiz farklılıklarının fiyata yansıtılması ile açık pozisyonların taşıma maliyetleri/kazançları ortaya çıkarmaktadır. Taşıma maliyetleri/kazançları gecelik olarak belirlenebileceği gibi pozisyon taşıma süresine göre de belirlenebilir. Söz konusu maliyet/kazanç, sahip olunan pozisyonun yönüne göre Müşteri hesabına yansıtılır.

d) Kaldıraçlı Alım Satım Riskli İşlem Örnekleri

1.SENARYO
Yatırımcı X, EUR/USD paritesinde 1:10 kaldıraç ile 10 lot (1.000.000 adet) alım işlemi, Yatırımcı Y ise aynı enstrümanda 1:10 kaldıraç ile 100 lot (10.000.000 adet) alım yapmış olsun.
Pozisyon Riski
EUR/USD, alınan pozisyon ile aynı yönde ilerlerse şüphesiz kar elde edilmiş olacak, ancak alınan pozisyona risk açısından yaklaşırsak;
Örneğin EUR/USD paritesinin alınan pozisyonun 100 pip tersine ilerlediğini düşünelim, böyle bir senaryoda Yatırımcı X ve Yatırımcı Y’nin portföylerindeki değişim aşağıdaki gibi olacaktır:

*100 pip’lik ters pozisyonda Yatırımcı Y portföyünün tamamını, Yatırımcı X ise portföyünün %10’unu kaybetmiş oldu.

2.SENARYO
Yatırımcı Y, EUR/TRL paritesinde 1:10 kaldıraç ile 10 lot (1.000.000 adet) alım işlemi, Yatırımcı Z ise aynı enstrümanda 1:50 kaldıraç ile 1 lot (100.000 adet) alım yapmış olsun.
Pozisyon Riski
EUR/TRL, alınan pozisyon ile aynı yönde ilerlerse şüphesiz kar elde edilmiş olacak, ancak alınan pozisyona risk açısından yaklaşırsak;
Örneğin EUR/TRL paritesinin alınan pozisyonun 100 pip tersine ilerlediğini düşünelim, böyle bir senaryoda Yatırımcı Y ve Yatırımcı Z’nin portföylerindeki değişim aşağıdaki gibi olacaktır:

*100 pip’lik ters pozisyonda Yatırımcı Y portföyünün tamamını, Yatırımcı Z ise portföyünün %50’sini kaybetmiş oldu. 1. Senaryoda Yatırımcı X düşük kaldıraç sayesinde almış olduğu pozisyon 100 pip terse düşmüş olmasına rağmen portföydeki kayıp oranı sınırlı düzeyde kalmıştır.
2. senaryoda Yatırımcı Z düşük kaldıraç sayesinde almış olduğu pozisyon 100 pip terse düşmüş olmasına rağmen portföydeki kayıp oranı sınırlı düzeyde kalmıştır.

IV – VARSA PİYASA YAPICISI VE İHRAÇÇI

Pay Piyasasında “Piyasa Yapıcılı Sürekli Müzayede Yöntemi” ve “Tek Fiyat Yöntemi” ile İşlem Gören Menkul Kıymetler Kurumsal Ürünler Pazarında işlem gören borsa yatırım fonları, aracı kuruluş varantları ve sertifikalar, ile her 3 ayda bir yapılan değerlendirme sonucunda halka açık piyasa değerinin art arda iki kez 10 milyon TL’nin altında kaldığı belirlenen Menkul Kıymet Yatırım Ortaklıkları zorunlu olarak “Piyasa Yapıcılı Sürekli Müzayede Yöntemi” ile işlem görür. Piyasa yapıcılı sürekli müzayede yöntemiyle işlem görmesi zorunlu olan menkul kıymetlerde (varantlar/sertifikalar haricinde), atanmış bir piyasa yapıcı üye olmaması ya da atanmış olan piyasa yapıcı üyenin faaliyetinin son ermesi durumunda, ilgili menkul kıymet Tek Fiyat Yöntemi ile işlem görür.

Piyasa Yapıcılı Sürekli Müzayede İşlem Yöntemi Nedir?
Sürekli müzayede yöntemiyle işlem gören menkul kıymetlerde, piyasa yapıcısı olarak atanmış bir üye tarafından bu amaçla tanımlanmış hesap veya hesaplar kullanılarak çift taraflı sürekli kotasyon (fiyat ve miktar) verilmek suretiyle o menkul kıymette işlem gerçekleşebilecek fiyat aralığının belirlendiği ve likiditenin hedeflendiği işlem yöntemidir. Kurumsal Ürünler Pazarında işlem gören menkul kıymetlerde uygulanmaktadır.

Piyasa Yapıcı Üye ve İşlevi
Piyasa yapıcıdan beklenen görev; sürekli müzayede için yeterli derinliği olmayan, halka açık piyasa değeri düşük olan menkul kıymetlerde oluşabilecek kısa süreli arz-talep dengesizlikleri sonucu meydana gelebilecek aşırı fiyat hareketlerini önlemek, piyasaya sürekli likidite sağlamak, böylelikle sürekli müzayede ortamının etkin bir şekilde gelişmesine katkıda bulunmak olarak özetlenebilir.
Varantlar piyasa yapıcılık esasına dayalı olarak işlem görürler.
Borçlanma Araçları Piyasası Kesin Alım Satım Pazarı bünyesinde devlet iç borçlanma senetleri piyasa yapıcılığı sistemi ve özel sektör borçlanma araçları piyasa yapıcılığı sistemi olmak üzere iki farklı piyasa yapıcılığı sistemi uygulanır.

Devlet iç borçlanma senetleri piyasa yapıcılığı sistemi: Devlet iç borçlanma senetleri piyasa yapıcılığı sisteminin esasları ve piyasa yapıcısı kuruluşlar Hazine Müsteşarlığı tarafından belirlenir. Piyasa yapıcısı kuruluşlar Borsanın işleyiş kurallarına uyarak, çift taraflı kotasyon vermek zorunda oldukları ölçüt ihraçlar için piyasa yapıcısı kotasyonu girerler. Piyasa yapıcısı kuruluşların, Hazine Müsteşarlığı tarafından belirlenen çift taraflı kotasyon yükümlülükleri Borsa tarafından takip edilir ve ihlal gerçekleşmesi halinde Hazine Müsteşarlığına ve ihlali gerçekleştiren kuruluşa bildirim yapılır.

Özel sektör borçlanma araçları piyasa yapıcılığı sistemi: Borçlanma Araçları Piyasasında işlem gören tüm özel sektör borçlanma araçları ve kira sertifikaları için piyasa yapıcılığı sistemi uygulanabilir. Bir yatırım kuruluşunun piyasa yapıcılığı menkul kıymetin vadesi boyunca devam eder. Piyasa yapıcısı kuruluşlar, piyasa yapıcısı oldukları menkul kıymetlerde saat 09:45-12:00 ve 13:00- 13:45 saatleri arasında aynı gün valörlü, çift taraflı kotasyon vermek zorundadırlar. Piyasa yapıcısı kuruluş 5 işlem günü öncesinden Borsaya yazılı olarak bildirmesi şartıyla menkul kıymet bazında piyasa yapıcılığından çekilebilir.

Sonuç olarak, piyasa yapıcılı sürekli müzayede sistemi, aşırı volatiliteye ve olası manipülatif işlemlere karşı güvenli bir yapı oluşturmaktadır. Atandığı menkul kıymeti kontrol altında tutabilmesi amacıyla piyasa yapıcı üyeye önemli haklar tanınmakta, bu sayede piyasa yapıcılı sürekli müzayede yöntemiyle işlem gören menkul kıymetlerde piyasa yapıcı üyenin iradesi dışında menkul kıymetin fiyatını yönlendirici işlem yapılması zorlaştırılmaktadır.